Właściwie dobrana stolarka otworowa zapewnia nam odpowiednie parametry przenikalności cieplnej, a także komfort użytkowania przy zachowaniu estetyki wykonania.

Stolarka otworowa

Stolarka otworowa to elementy wyposażenia budynku pełniące ważne funkcje. Ich celem jest zapewnienie funkcjonalności w zakresie użytkowania, zapewnienie odpowiednich parametrów w zakresie termiki czy estetyki wykonania. Obecnie ten dział wyposażenia budynku to coraz bardziej innowacyjne rozwiązania, spełniające coraz bardziej rygorystyczne normy.

Współczesna stolarka otworowa to wszystkie systemy prowadzące do tak zwanego „zamknięcia budynku”, a więc są to:

• okna (PVC, drewniane, aluminiowe oraz różne ich kombinacje w zakresie łączenia materiałów)
• parapety okienne oraz tak zwane „okucia”
• drzwi ( w tym zewnętrzne oraz wewnętrzne)
• bramy garażowe
• klapy dymowe

Stolarka otworowa – okna

Współczesne trendy w stolarce otworowej determinowane są coraz większymi wymaganiami ze strony klientów. Znaczenia nabiera designe okien, jakość wykonania.  Współczesne budownictwo to budownictwo oparte o silne doświetlenie pomieszczeń. Tym samym powierzchnie okien staja się coraz bardziej większe. Wraz ze wzrostem powierzchni okna muszą spełnić wymogi w zakresie statyki oraz bezpieczeństwa. Kolejną ważną funkcją okien jest zapewnienie optymalnej wymiany powietrza (wentylacja). Ponadto okna pełnia funkcje ochronną w zakresie:

• utratą ciepła
• chłodem
• wilgocią
• promieniowaniem słonecznym i innym
• wiatrem
• hałasem
• włamaniem
• wodą i kurzem

Współczesne okna to również rozwiązania mające na celu zapewnienie komfortu użytkowania, utrzymania czystości. Powyższe funkcje realizowane są poprzez wykorzystanie różnych materiałów. Wyróżniamy:

• okna drewniane – wykonywane najczęściej z drewna sosnowego, dla bardziej wymagających klientów i posiadających większy zasób pieniędzy dębowe czy też świerkowe; najczęściej są to konstrukcje: jednoramowe, ościeżnicowe, zespolone i skrzynkowe.
• okna z tworzyw sztucznych – okna plastikowe obecnie bardzo popularne, stosunkowo tanie oraz dobrej jakości.  
• okna z aluminium – rozwiązania kierowane w szczególności do obiektów komercyjnych ze względu na wysoka ich cenę. Ich kształt może być różny, podobnie jak kolorystyka, począwszy od wszystkich kolorów RAL po okleiny drewnopodobne.
• okna z fiberglassu (kompozyt szklano-poliestrowy) – wytrzymałe i trwałe , w których nie stosuje się profili wzmacniających wewnątrz ram i skrzydeł.
• okna dachowe (połaciowe) – montowane w poszyciu dachu. Konstrukcja okien gwarantuje jakość przy dachach o różnym koncie nachylenia, nawet przy dachach płaskich.

Uzupełnieniem stolarki otworowej są rolety, żaluzje ich automatyka oraz rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa (szyby wyposażone w czujnik włamaniowy).

Współczesne trendy w stolarce okiennej to maksymalizacja powyżej wspomnianych parametrów stolarki okiennej. Pojawiają się nowe pojęcia. Jednym z nich są tak zwane budynki pasywne. Budynki takie wyposażone są w stolarkę otworowa o podwyższonym stopniu termoizolacyjnym. Zmianie ulega również sposób montażu takiej stolarki. Tradycyjny montaż zastępowany jest montażem warstwowym, opartym o zewnętrzne systemy kotwienia.

W perspektywie kilku, kilkunastu lat można spodziewać się znacznych zmian w branży stolarki otworowej. Stolarka otworowa zapewne przejmie kolejne funkcje użytkowe. Zapraszamy do śledzenia tych zmian na łamach Grupa Media Informacyjne.

Stolarka otworowa - okna

Podobnie, jak ściany i dach, mają izolować od wpływu czynników zewnętrznych: zimna, deszczu, wiatru, hałasu. Ich najważniejszą funkcją jest zapewnienie światła słonecznego we wnętrzu budynku, ale mają też istotny wpływ na jego wygląd. Wybierając okna, trzeba porównać ich najważniejsze właściwości: izolacyjność cieplną, akustyczną i odporność na włamanie. To, jak ciepłe jest okno, opisuje współczynnik Uw - zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami, jego maksymalna wartość dla okna fasadowego wynosi 1,3 W/(m2-K), a od stycznia 2017 r. nie będzie mogła być wyższa niż 1,1. O izolacyjności cieplnej okna decydują właściwości profilu (czyli ramy) i przeszklenia. Generalnie, im profil grubszy i im więcej szyb w pakiecie szklenia (na ogół są 2 lub 3), tym okno jest cieplejsze. Izolacyjność akustyczną określa współczynnik Rw wyrażany w decybelach (dB) - im wyższy, tym lepiej okno tłumi hałasy. Standardowe okna mają Rw między 30 i 32 dB, lecz przy ruchliwej ulicy czy gwarnym placu niezbędna będzie stolarka o wyższym współczynniku. To, jak długo okno będzie stawiać opór włamywaczowi, zależy od profilu, okuć, przeszklenia oraz zabezpieczeń dodatkowych. Okucia są podstawowym, antywłamaniowym zabezpieczeniem okna i odpowiadają za jego pracę, czyli za to, jak się je otwiera. Nie liczmy jednak, że anty włamaniowe okna powstrzymają zdeterminowanego i przygotowanego złodzieja - opóźnią jedynie jego wejście do środka (co może go zniechęcić) i daje czas na interwencję agencji ochrony. Decydując, czy chcemy okna drewniane czy z PVC, możemy kierować się wyłącznie gustem. Kluczowe parametry, np. izolacyjność cieplna, mogą być takie same, bez względu na to, z jakiego materiału wykonano ramę. Należy jeszcze wspomnieć o oknach dachowych - przecież Polacy chętnie wznoszą domy z użytkowym poddaszem. Wpuszczają one do wnętrza do 50% więcej światła, niż okna pionowe o tej samej powierzchni. Ich zamontowanie jest prostsze i tańsze od budowy lukarny, nie zmienia kształtu dachu i bryły budynku.

Stolarka otworowa - okna

Wybór okien to niełatwe zadanie, tym bardziej, że w obecnie budowanych domach przeszklonych powierzchni jest coraz więcej. Dają dużo światła, ale są przyczyną przegrzewania sie wnętrz latem. Dlatego zdecydowanie warto, kupując okna, od razu dobrać rodzaj osłon zewnętrznych. Choć w projekcie ustalony jest rodzaj, kolor oraz wartość współczynnika U okien, to tak naprawdę dopiero tuż przed wyborem dostawcy i złożeniem zamówienia, większość inwestorów wnikliwie pochyla się nad tą kwestią.

Wybór kształtu, wielkości i rozmieszczenia okien warto dobrze zaplanować w towarzystwie specjalisty. W przypadku projektu indywidualnego, przed przystąpieniem do pracy przez autora, należy zgłosić mu swoje potrzeby i oczekiwania, a po ukończeniu poprosić o wyjaśnienie, czym kierował się planując rozmieszczenie otworów okiennych. Propozycje katalogowe powinniśmy natomiast przemyśleć samodzielnie, a następnie wybrać taką, która spełnia nasze oczekiwania. Można też poprosić o pomoc architekta i adaptować projekt do warunków lokalnych.

Paradoks polega na tym, że okno będąc znacznie kosztowniejsze od ściany wypełniającej tę samą powierzchnię, jest jednocześnie znacznie słabszą barierą dla ciepła (zimą „wy-puszcza" go więcej, a w upały intensywnie nagrzewa wnętrze domu). Takie są fakty, ale nie należy wyciągać z nich wniosku, iż najlepszym rozwiązaniem będzie zmniejszenie liczby otworów okiennych w budynku połączone z ograniczeniem ich po-wierzchni. Znacznie rozsądniejszym wyjściem jest racjonalny wybór wszystkich elementów związanych z oknami oraz odpowiednie ich rozmieszczenie.

Zmiany sposobu otwierania okna, rodzaju szklenia, a także materiału i odcienia ram można dokonać bez zgody autora projektu (o ile nie zastrzeżono tego w dokumentacji). Wszelkie inne modyfikacje wymagają natomiast pisemnej zgody architekta. Przeważnie bardzo łatwo ją uzyskać.

Dobrze przemyślana zmiana wielkości oraz rozmieszczenia okien może bardzo znacząco wpłynąć na energooszczędność budynku. Duże przeszklenia od południa i zachodu pozwalają pozyskiwać spore ilości darmowego ciepła słonecznego i to nawet zimą. Natomiast w okresach przejściowych (jesienią i wiosną) wydatki na ogrzewanie są w takich domach znacznie mniejsze, niż w podobnych budynkach, w których nie poczyniono modyfikacji. Warto pomyśleć również o szczegółach. W czasie upałów skuteczną ochronę przed promieniami słonecznymi zapewnią drzewa liściaste posadzone w sąsiedztwie okien. Latem osłonią przed spiekotą, a zimą, kiedy zrzucą liście, nie będą zagradzać drogi promieniom słonecznym. W północnej części domu najlepiej usytuować pomieszczenia niewymagające dużej ilości naturalnego światła, w których można zamontować mniejsze okna: sień, kotłownię, składzik, spiżarnię czy łazienkę. Dzięki temu stworzona zostaje również „śluza termiczna", która izoluje strefę mieszkalną od zimnych północnych wiatrów.

Bardzo ważnym czynnikiem, który należy uwzględniać planując rozmieszczenie przeszkleń, jest możliwość wygodnego umeblowania pomieszczeń. Zadanie to znacznie łatwiej wy-konać, gdy okna zostaną pogrupowane i będą wystarczająco odsunięte od ścianek wewnętrznych (pozwala to na ustawienie przy nich regałów lub szaf).

Warto również pomyśleć o stylu życia. Dobrze jeśli najwięcej naturalnego światła zapewnimy pomieszczeniom, w których domownicy przebywają najczęściej i w których wykonywane są precyzyjne czynności. Warto przy tym zadbać o atrakcyjne widoki. Można je zapewnić nawet wówczas, gdy okolica nie jest specjalnie atrakcyjna. Wystarczy tylko pomysłowo urządzić ogród.

Otwory okienne odpowiedzialne są również za iluzje wzrokowe, którym ulegamy. Niskie lub osadzone na małej wysokości, wizualnie obniżą pomieszczenie, natomiast wysokie, kończące się tuż pod sufitem - odwrotnie! Należy jednak ostrożnie popuszczać wodze fantazji, gdyż można popełnić poważne błędy. Nie wolno zapominać o elewacjach. Zdarza się bowiem, że „okienna beztroska" inwestora jest dla wyglądu domu prawdziwą katastrofą. Okna mają ogromny wpływ na styl budynku, a zatem ich układ powinien być harmonijny i uporządkowany. Zapominanie o kosztach jest już natomiast niebezpiecznym igranie z własną płynnością finansową. Nawet typowe okna o przeciętnej wielkości są dla inwestora niemałym wydatkiem. Mnożenie rewolucyjnych pomysłów, bardzo szybko zwiększa sumy jakie należy przeznaczyć na przeszklenie domu. Mogą one w szybkim tempie urosnąć do naprawdę astronomicznej skali. Nietypowy profil o wymyślnym kształcie, kosztuje często wielokrotnie więcej, niż zwykłe okno o podobnej powierzchni.

Do wytwarzania nowoczesnych profili okiennych (ościeżnic i ram) stosuje się najczęściej PVC lub nieco droższe drewno. Ze względu na cenę znacznie rzadziej stosuje się w budownictwie jednorodzinnym okna wykonane z aluminium, kompozytu oraz poliestrowo-szklane.

Sztuka wyboru

W przypadku przeciętnych warunków eksploatacyjnych najpopularniejsze okna drewniane i plastikowe można uznać za porównywalne cenowo. Porównywalne są również ich właściwości użytkowe. W oknach drewnianych i z PVC montuje się te same zestawy szklane oraz podobne okucia. Elementy te mają największy wpływ na termoizolacyjność, ochronę przed hałasem, wygodę użytkowania oraz stopień zabezpieczenia przed zniszczeniem czy włamaniem. Najważniejsze, aby okno spełniało wysokie kryteria jakościowe. Liczy się przede wszystkim jakość wykonania profili, klasa szyb, typ okuć, staranność montażu, a także możliwości dogodnego serwisowania.

Wybierając materiał profili należy kierować się przede wszystkim oczekiwanym wyglądem elewacji domu i przyszłą aranżacją jego wnętrz. Warto wziąć także pod uwagę nieznaczne różnice własności materiałów.

Profile z PVC. Ramy i ościeżnice z polichlorku winylu (PVC) są nie tylko wygodne w utrzymaniu i nieszkodliwe dla zdrowia (nie zawierają już, tak jak niegdyś, domieszek kadmu i ołowiu). Ich sztywność oraz termoizolacyjność podnosi budowa komorowa, a konstrukcję wzmacniają stalowe kształtowniki. Producenci oferują profile różniące się kształtem przekroju oraz liczbą komór (od 3 do 7).

Można przyjąć ogólne założenie, że im większa głębokość profilu, tym lepsza termoizolacyjność. Parametr ten najlepiej sprawdzić jednak w dokumentacji. Mankamentem PVC jest wrażliwość materiału na wysokie temperatury i silne nasłonecznienie. Zdarza się, że w takich warunkach białe profile po pewnym czasie żółkną, a kolorowe odbarwiają się. W skrajnych przypadkach ramy z polichlorku winylu mogą się nawet odkształcać, ale dotyczy to wyrobów marnej jakości, których unikać należy niejako z zasady. Okna producentów o ustalonej renomie, wytwarzane są z użyciem technologii uszlachetniających, które znacząco zwiększają odporność materiału na wysoką temperaturę.

Profile z PVC są na ogół o kilkanaście procent tańsze od drewnianych (przy podobnym rodzaju wypełnienia). Wprawdzie największą popularnością cieszą się ramy w kolorze białym i brązowym, ale należy pamiętać, że na rynku dostępne są również inne odcienie oraz wyroby okleinowane folią (np. drewnopodobną). Poważnie uszkodzone okno trzeba najczęściej wymienić. Drobne usterki profili (rysy, zatarcia) nie rzucają się natomiast w oczy, gdyż materiał jest barwiony w masie. Tego rodzaju uszkodzenia można zresztą łatwo naprawić przy pomocy preparatu na bazie żywicy.

Wielką zaletą okien z tworzywa jest łatwość ich konserwacji, która sprowadza się do mycia profili roztworem łagodnego detergentu.
Profile drewniane. Nowoczesne okna z drewna nie paczą się pod wpływem wilgoci i zmian temperatury, ponieważ wykonane są z klejonych warstwowo, selekcjonowanych krawędziaków. Najczęściej wykorzystywane jest do tego celu drewno sosnowe oraz meranti (błędnie nazywane mahoniowym, a tylko do mahoniu podobne). Znacznie rzadziej spotyka się profile z dębu lub z drewna egzotycznego (ich cena jest wysoka).

Naturalna i niejednorodna charakterystyka drewna sprawia, że profile narażone są na lekkie odkształcenia oraz pęknięcia. Aby temu zapobiec ich powierzchnię pokrywa się kilkoma warstwami lakierniczych powłok ochronnych.

Z reguły są to preparaty wodorozcieńczalne na bazie akrylu. Utworzona przez nie paroprzepuszczalna, elastyczna powłoka zabezpiecza drewno przed działaniem czynników zewnętrznych. Często nadaje mu również pożądany kolor (bogata gama), a jeżeli jest transparentna - uwypukla oryginalny rysunek słojów.

Pomimo zabezpieczeń tego rodzaju okna drewniane wymagają jednak dosyć częstej konserwacji. Profile pokryte powłoką kryjącą trzeba odnawiać mniej więcej co 4-5 lat, malując je od zewnątrz. Natomiast o okna wykończone lakierem transparentnym warto zadbać już po około 3 latach. Trzeba przy tym używać wyłącznie preparatów, które są przeznaczone do tego rodzaju prac! Zwykła farba rozpuszczalnikowa bardzo szybko złuszczy się i popęka. Dużą zaletą nowoczesnych okien drewnianych jest to, że ich konserwacja nie wymaga już mozolnego skrobania przed malowaniem. Była to prawdziwa zmora dla użytkowników. Wypalanie oraz zdrapywanie starej powłoki malarskiej pochłaniało bowiem masę czasu i kosztowało wiele zachodu. Obecnie wystarczy tylko lekko zmatowić starą farbę drobnoziarnistym papierem ściernym.

Jeśli okna drewniane znajdują się pod wysuniętym daleko okapem dachu, który chroni przed wodą opadową, powłoka ze-wnętrzna profili pozostanie niezniszczona przez dłuższy okres czasu. Można również zainwestować w droższe profile drewniano-aluminiowe (zewnętrzną stronę ram i ościeżnicy chroni okładzina z aluminium). Takich profili nie będzie trzeba co kilka lat odnawiać i łatwiej utrzymać je w czystości. Dobrym zabezpieczeniem okna z drewna są także aluminiowe okapniki, chroniące dolny ramiak ościeżnicy (w niektórych oknach dodatkowa listwa osłania także dolną poprzeczkę ramy skrzydła).

Profile aluminiowe, nie są zbyt rozpowszechnione wśród właścicieli domów jednorodzinnych. Znacznie częściej spotyka się je w nowych domach wielorodzinnych. Ich wysoką cenę rekompensuje duża trwałość. Z profili aluminiowych można zbudować przeszklenia o bardzo dużych powierzchniach. W budownictwie mieszkaniowym wykorzystuje się wyłącznie tak zwane profile ciepłe, a więc ocieplone poliamidową wkładką termiczną. W połączeniu z budową komorową, zapewnia to wystarczającą izolacyjność cieplną. Nieocieplone profile jednorodne (tzw. zimne) można natomiast z powodzeniem stosować do budowy nieogrzewanych ogrodów zimowych.

Okna w ramach z aluminium to przeważnie nierozkręcane konstrukcje jednoramowe. Mogą być anodowane (najczęściej na kolory: złoty, brązowy lub naturalny odcień aluminium) lub lakierowanie proszkowo na dowolny kolor. Dzięki takiemu wykończeniu są odporne na korozję oraz działanie czynników zewnętrznych.

Profile kompozytowe tzw. „okna z fiberglassu" wytwarzane są z kompozytu łączącego włókno szklane i żywicę poliestrową. Materiał ten zapewnia wysoką wytrzymałość mechaniczną oraz dobrą izolacyjność. Jednak z powodu dosyć wysokiej ceny okna tego rodzaju nie są popularne. Do ich niewątpliwych zalet należą: odporność na zmiany temperatury oraz możliwość uzyskania cieńszych przekroi, niż dla ram z PVC. Dzięki temu przy takim samym wymiarze zewnętrznym okna zwiększa się powierzchnia jego przeszklenia, a w konsekwencji ilość światła docierającego do pomieszczenia.

Czas zakupów

Warto wiedzieć, że większość firm postrzeganych przez odbiorców jako producenci okien, to jedynie montownie zajmujące się ich konfekcjonowaniem z gotowych elementów, wytworzonych przez wielkie, wyspecjalizowane zakłady. W przypadku profili z PVC montaż jest stosunkowo prosty, więc liczba firm oferujących okna z tworzywa rośnie w szybkim tempie. Silna konkurencja i duży wybór to prawdziwe eldorado dla nabywców, ale należy pamiętać, że sytuacja taka sprawia, że na rynku pojawia się duża ilość wyrobów niesprawdzonych, pochodzących od przypadkowych producentów. Tymczasem wady okien z PVC niełatwo jest wychwycić na etapie zakupu. Z całą pewnością najbezpieczniej jest więc wybrać ofertę znanej firmy, która działa na rynku od co najmniej kilku lat.
Okno powinno mieć aprobatę techniczną (określającą jego własności użytkowe, parametry techniczne i zakres stosowania), potwierdzoną certyfikatem zgodności, wydanym przez uprawnioną placówkę badawczą, lub deklaracją zgodności, popartą wynikami badań laboratoryjnych. Należy również sprawdzić okres i warunki gwarancji udzielanej przez producenta. Szczególnie warto zainteresować się, czy obejmuje ona całość wyrobu, czy tylko niektóre elementy wchodzące w jego skład (np. profile). Jeżeli podejmiemy decyzję zakupu okien u pośrednika, to należy wybrać takiego, który może się pochwalić autoryzacją otrzymaną od producenta. Jej brak może skutkować kłopotami przy próbach wyegzekwowania ewentualnych napraw gwarancyjnych.

Zdecydowanie najkorzystniejszym rozwiązaniem jest za-mówienie okien wraz z transportem i montażem (wielu producentów udziela gwarancji na swe wyroby tylko wówczas, gdy zostały zamontowane przez autoryzowaną ekipę). Nie oznacza to wcale znacząco wyższych kosztów. Cenę montażu, obciążona jest bowiem niższym podatkiem VAT (8%). Jeżeli zdecydujemy się na samodzielny transport okien, musimy pamiętać, że przewożenie ich w pozycji poziomej jest niedopuszczalne i niemal na pewno doprowadzi do popękania szyb.

Kluczowym etapem zakupu jest dokładne sformułowanie zamówienia. Najłatwiej jest to zrobić korzystając z pomocy przedstawiciela sprzedawcy (kolejny powód, dla którego warto wybrać renomowaną firmę). Konsultant handlowy podpowie inwestorowi racjonalne rozwiązania i dokona niezbędnych pomiarów. Dzięki temu znika problem odpowiedzialności właściciela domu za ewentualne niezgodności wymiarów dostarczonych okien i otworów okiennych.

W zamówieniu muszą się znaleźć nie tylko wymiary okien, ale również kierunek otwierania skrzydeł, schematyczne rysunki z uwidocznionymi podziałami, oczekiwania co do sposobu i koloru wykończenia profili oraz ewentualne cechy szczególne okien (ich izolacyjność cieplna, akustyczna, antywłamaniowość itp.). Jeśli zamawia się okna dwuskrzydłowe bez słupka pośredniego, trzeba zdecydować, które ze skrzydeł - prawe czy lewe - będzie otwierało się jako pierwsze.

Odbierając okna, należy koniecznie sprawdzić zgodność dostawy z zamówieniem. Oznaczenia określające własności szyb (grubość i rodzaj szkła, a także rodzaj absorbera wilgoci i gazu wypełniającego) znajdują na wewnętrznej stronie ramki międzyszybowej (np. symbol 4/16/4 oznacza dwie tafle szkła grubości 4 mm każda, oddzielone ramką 16 mm). Tam również powinny znajdować się dane producenta. Uszkodzenia czy usterki należy natychmiast zgłosić dostawcy. Wadami poważnymi, które dyskwalifikują okna z PVC są: uskoki i nierówności na połączeniach profili, a także brak otworów odwadniających w dolnej części ramy. W oknach drewnianych należy natomiast szczególnie uważnie obejrzeć powierzchnię drewna. Absolutnie niedopuszczalna jest zbyt duża ilość sęków. Niekorzystne są również widoczne na ramach połączenia wzdłużne w postaci wieloklinów. W tych miejscach mogą powstawać pęknięcia. Ślady szpachlowania są natomiast dowodem na to, iż producent usiłował ukryć wady materiału. Wady, które po pewnym czasie z pewnością się ujawnią i zatrują życie użytkownikom okien. Niestety zamaskowane defekty znacznie trudniej jest dostrzec, gdy profile pomalowane są farbą kryjącą. Przy odbiorze okien trzeba też zwrócić baczną uwagę na przeszklenia. Przede wszystkim na to, czy okna nie noszą śladów wilgoci w postaci kropli wody lub zaparowania w przestrzeni międzyszybowej, a także czy powierzchnia szyb nie jest zarysowana oraz czy szkło nie zawiera niewielkich pęcherzyków powietrza lub np. ziarenek piasku. Równie dokładnie warto obejrzeć również uszczelki, zwłaszcza w narożnikach okien.

Akcesoria

Aby okno stało się w pełni funkcjonalnym elementem domu wymaga kilku ważnych dodatków. Należą do nich m.in.: parapety zewnętrzne i wewnętrzne, rolety antywłamaniowe oraz siatki przeciw owadom. Większość tego wyposażenia można znaleźć w firmach dostarczających okna, które przeważnie oferują duży wybór elementów uzupełniających. Wielu producentów wyspecjalizowało się jednak w tego typu „galanterii".

Parapety zewnętrzne (nazywane inaczej podokiennikami) Ich zadaniem jest osłonięcie dolnych ościeży wnęk okiennych i zabezpieczenie ich przed wilgocią. Parapety chronią również elewację domu przed nieestetycznymi zaciekami, które powstawałyby, gdyby kurz osiadły we wnęce okiennej spływał po murze zmieszany z wodą deszczową. Dlatego też parapet powinien mieć odpowiednią głębokość - im dalej wystaje poza lico ściany, tym lepiej ją chroni.

Bogactwo oferty rynkowej sprawia, że obecnie można już dobrać parapety odpowiednie dla danego budynku (w każdym stylu i kolorystyce). Najtańsze wytwarzane są z ocynkowanej blachy stalowej, która lakierowana jest najczęściej na kolor biały, brązowy lub srebrny. Takie parapety są lekkie, dość odporne na warunki zewnętrzne i co ważne trwałe. Podobne cechy, przy jeszcze większej trwałości, mają parapety z blachy aluminiowej o powierzchni lakierowanej proszkowo lub anodowanej. W komplecie z nimi dostępne są również wszelkie akcesoria wykończeniowe: łączniki, naroż¬niki, kształtowniki osłaniające brzegi parapetu przy ścianie oraz elementy ułatwiające montaż. Wybierając parapet, trzeba zwrócić uwagę na ukształtowanie kapinosa (paska blachy wzdłuż zewnętrznej krawędzi parapetu). Najlepiej jeśli jest on odgięty na zewnątrz, co dodatkowo oddala od ściany strumień spływającej wody.

Podokienniki z PVC pokryte laminatem są obecnie najpopularniejsze. Bogata gama kolorystyczna pozwala dobrać je do każdej elewacji, a tworzywo jest łatwe do utrzymania w czystości. Nie grozi im również korozja, są lekkie oraz odporne na działanie kwaśnych deszczy. Dodatkowym atutem jest przystępna cena i łatwość montażu (bez trudu można to zrobić samodzielnie).

Najdroższe, ale jednocześnie bardzo trwałe oraz estetyczne są parapety wykonane z kształtek ceramicznych. Produkuje się je w wielu rozmiarach i formach. Dlatego też bez żadnych problemów można dopasować kształtki do grubości ściany. Materiał, z którego są wykonane - klinkier lub ceramika szkliwiona (rzadziej) - jest mrozoodporny i nienasiąkliwy. Kształtki ceramiczne dostępne są w kilkunastu odcieniach charakterystycznych dla wyrobów ceramicznych (piaskowy, odcienie czerwieni i brązu).

Parapety wewnętrzne stanowią przede wszystkim dekorację wnętrza, ale równie istotna jest również ich funkcja ochronna. Dolna płaszczyzna ościeży okiennej wymaga bowiem osłony także wewnątrz budynku. Jest ona narażona między innymi na osiadanie kurzu, szczególnie jeśli pod oknem znajduje się grzejnik.

Regularne czyszczenie nieosłoniętej ościeży szybko uszkadza powłokę malarską. Inwestorzy, którzy ze względów designerskich zdecydowali się z parapetów zrezygnować, wiedzą o tym doskonale.

Z uwagi na to, że parapety wewnętrzne są ważnym elementem wystroju pomieszczeń, wybór dostępnych materiałów, kształtów i kolorów jest naprawdę bardzo bogaty.

Znaleźć można m.in. dużo wyrobów z PVC (twardej odmiany). Parapety takie są dość tanie, bardzo lekkie oraz całkowicie wodoodporne. Rdzeń stanowi tworzywo, które na zewnątrz jest oklejone folią dekoracyjną lub laminowane. Dzięki temu parapet może imitować niemal dowolny materiał, np. drewno lub kamień naturalny.

Należy jednak pamiętać, że PVC jest wrażliwe na wysokie temperatury i dlatego przy montażu trzeba zachować odległość min. 20 cm od grzejnika.

Podobną gamę wzorów znaleźć można wśród niedrogich parapetów z płyt drewnopochodnych (tzw. postformingu) oklejonych laminatem. Parapety takie wymagają jednak dobrej ochrony przed wilgocią i dlatego laminat powinien zabezpieczać wszystkie powierzchnie parapetu (nawet te nie-widoczne). Materiały drewnopochodne są tańsze od litego drewna, ale producenci dzięki umiejętnemu wykończeniu potrafią nadać wyrobom wykonanym z postformingu solidny drewniany wygląd.

Dostępne są też oczywiście parapety z drewna (droższe). Ich wielką zaletą jest jednak to, że w razie uszkodzenia można je bez trudu odnowić. Warstwowe klejenie drewna sprawia, że nie jest ono wrażliwe na wilgoć. Dodatkowe zabezpieczenie stanowią ponadto powłoki lakiernicze. Odcień drewna można zmienić, przed polakierowaniem pokrywając parapet wybraną bejcą. Zdecydowanie trudniej jest utrzymać w czystości drewniany parapet, którego powierzchnię jedynie na-woskowano. Takie wykończenie nadaje mu jednak specyficzny, tradycyjny urok.

Od pewnego czasu rośnie popularność parapetów akrylowych. Są one bardzo praktyczne, trwałe i odporne na działa-nie chemii domowej. Można je w dowolny sposób formować, ponieważ wytwarzane są z masy składającej się z kruszywa, pigmentów oraz żywicy akrylowej. Stwarza to duże możliwości aranżacyjne. Parapet można chociażby połączyć z innymi elementami wystroju wnętrza wykonanymi z tego samego materiału (np. z blatem kuchennym). Wybór jest naprawdę bogaty - kilkadziesiąt kolorów oraz różnych stopni połysku. Parapet akrylowy jest ponadto bardzo twardy i niełatwo go za-rysować. Ewentualnych drobnych uszkodzeń łatwo jest się natomiast pozbyć, wystarczy tylko przeszlifować powierzchnię.

Parapety z kamienia naturalnego mają bardzo wielu zwolenników. Popularne są zarówno te z granitów i marmurów krajowego pochodzenia, jak i z materiałów pochodzących z: Grecji, Włoch, Indii i Skandynawii. Parapety wytwarza się wycinając z litych płyt kamiennych pożądany kształt. Następnym etapem jest obróbka szlifierska. Parapety z kamienia naturalnego są najcięższe i najdroższe, ale za to bardzo trwałe. Ich wielką zaletą jest niepowtarzalność deseni oraz kolorów. Dlatego też próbka oglądana w sklepie może znacząco różnić się od wyglądu produktu dostarczonego przez producenta. Nasiąkliwość kamienia ogranicza zaimpregnowanie jego powierzchni specjalnym preparatem.

Praktyczne i nienasiąkliwe są parapety z konglomeratu lub aglomarmuru. Odlewa sieje w formach z mieszanki sproszkowanego marmuru lub kruszywa marmurowego z żywicą epoksydową. Dzięki temu dość skutecznie imitują one kamień naturalny, a są od niego tańsze. Powierzchnia takich parapetów może być matowa lub błyszcząca, a dodatkowa powłoka z żywicy zwiększa ich odporność na domowe środki chemiczne.

Liczba przeszkleń

Ilość naturalnego światła niezbędnego dla domu trudno jest oszacować bez doświadczenia. Pomagają w tym jednak obowiązujące przepisy, które określają minimalną jego ilość w pomieszczeniach mieszkalnych. Zgodnie z prawem łączna powierzchnia przeszkleń we wnętrzu mieszkalnym nie powinna być mniejsza niż 1/8 powierzchni jego podłogi. Zaś w pomieszczeniach takich jak łazienki, kuchnie, kotłownie -1/12. Dopuszcza się również rezygnację z okien. Bierze się przy tym pod uwagę nie tylko okna fasadowe (ścienne), ale i dachowe (połaciowe) oraz drzwi balkonowe i tarasowe. Posługując się taką ściągawką, warto jednak zwrócić uwagę na usytuowanie pomieszczenia oraz na otoczenie domu. W pokojach znajdujących się od północnej strony warto zastosować większe przeszklenia niż te, o których wspomina norma. W przeciwnym razie zapewnimy użytkownikom jedynie minimalny komfort świetlny. Podobnie należy postąpić w przypadku wnętrza, z którym sąsiaduje las łub rozłożyste drzewo. Istotna jest również funkcja, jaką ma pełnić pomieszczenie. Okna trzeba dobrać w taki sposób, aby prace domowe, wykonywane w ciągu dnia, nie wymagały zapalania lamp. Bardzo dobrego doświetlenia wymagają m.in.: kuchenny blat roboczy, stół w jadalni, biurko do pracy. Natomiast w sypialni wystarczy światło o mniejszym natężeniu. Warto zapamiętać, że dwa małe okna zapewnią słabsze oświetlenie niż jedno większe o porównywalnej powierzchni. Z drugiej strony, jeżeli są od siebie oddalone, oświetlają one pokój znacznie równomierniej i nie doprowadzają do powstawania stref znacznie różniących się między sobą, jeśli chodzi o ilość docierającego światła.

Trzeba umieć oszczędzać

Tam, gdzie to możliwe (ale tylko na parterze!), warto wstawić nieotwierane okna (tzw. fixy). Są znacznie tańsze od typowych okien, a dzięki węższym ramom wpuszczają więcej światła. Nie należy jednak popadać w przesadę! Duża liczba witryn ma bowiem swoją słabą stronę - zmniejsza efektywność wietrzenia, co jest poważnym mankamentem zwłaszcza w bezwietrzne letnie dni. W każdym pomieszczeniu przynajmniej jedno okno musi się otwierać.

Jeśli zamierzamy kupić okna antywłamaniowe, to należy sprawdzić, czy wybrany przez nas model naprawdę ma takie cechy. Niektórzy handlowcy jako antywłamaniowe polecają zwykłe profile ze wzmocnionymi szybami (z wklejoną pomiędzy tafle szkła folią PVB). Takie okno nie spełnia pokładanych w nim nadziei, gdyż dość łatwo można je wyważyć. Prawdziwe okno antywłamaniowe musi mieć określoną klasę odporności na włamanie - RC.

Warto kupić okna z zamkami, które w pozycji zamkniętej uniemożliwiają przekręcenie klamki. Bardzo popularną metodą wśród złodziei jest nawiercanie otworu w ramie okiennej, pod klamką, aby następnie za pomocą przełożonego drutu po prostu... otworzyć okno od środka.

Okno może się otwierać na kilka sposobów, ale każda dodatkowa funkcja podnosi jego cenę. Dlatego tam, gdzie przestrzeń podokienna będzie często wykorzystywana (np. przy zlewie kuchennym) czy zagospodarowana inaczej (choćby przez domowe rośliny doniczkowe), możemy wstawić okno uchylne (otwierające się tylko od góry).

Budowa okna

Podstawowe elementy standardowego okna to: rama i wypełniające ją szklenie (noszące wspólną nazwę skrzydła okiennego), okucia pozwalające na otwieranie i zamykanie okna lub na zablokowanie go w określonej pozycji oraz ościeżnica osadzona w murze. W budownictwie jednorodzinnym wykorzystuje się obecnie najczęściej nowoczesne okna jednoramowe. Ich rama jest nierozkręcalna i wypełniona dwiema lub trzema szybami zespolonymi typu float (oddzielonymi od siebie ramką dystansową). Szyby takie cechuje dobra izolacyjność cieplna, wysoka gładkość powierzchni oraz niewielka deformacja obrazu. Okna jednoramowe wyparły obecnie niemal całkowicie okna zespolone (o rozkręcanych ramach) i skrzynkowe. Stosuje sieje dzisiaj niemal wyłącznie przy renowacji zabytkowych obiektów. Standardem są też okucia obwiedniowe (obwodowe), które blokują skrzydło okienne w pozycji zamkniętej w kilku punktach na obwodzie okna (liczba punktów uzależniona jest od rozmiarów skrzydła oraz od firmy wytwarzającej okucia). Mechanizm ryglujący połączony z zawiasami wprawiany jest w ruch przy pomocy klamki. Większość okien (w wersji podstawowej nie wszystkie!) wyposażona jest w funkcję rozszczelnienia nazywaną też mikronawiewem. Dzięki niej możliwe jest zablokowanie okna w pozycji minimalnie uchylonej (szerokość szczeliny wynosi od kilku do kilkunastu milimetrów). Funkcja ta jest bardzo istotna z uwagi na dużą szczelność nowoczesnych okien, która utrudnia wentylację pomieszczeń. Dlatego, o ile nie przewidziano nawiewno-wywiewnej wentylacji mechanicznej, niezbędne są nawiewniki okienne lub ścienne. Nawiewniki umożliwiają przepływ powietrza przez górny ramiak ościeżnicy. Intensywność owego przepływu może być sterowana ręcznie lub automatycznie (nawiewniki higrosterowane). Osiągana w ten sposób dobra cyrkulacja powietrza pomaga utrzymać w domu zdrowy mikroklimat, ale nawiewniki oraz mikronawiew nie zastąpią sprawnego systemu wentylacji. Konieczne są sprawne pionowe kanały wentylacji grawitacyjnej, albo wentylacja mechaniczna. Inaczej w domu bardzo szybko pojawi się grzyb. Zapewnienie dopływu świeżego powietrza w pomieszczeniu z kominkiem o otwartym palenisku jest szczególnie istotne. Proces spalania pochłania bowiem tlen i jego sukcesywne uzupełnianie jest konieczne (szczególnie wówczas jeśli komora kominka nie ma osobnego przewodu zasilającego ją w powietrze). Każde nowoczesne okno wyposażone jest w uszczelki, wypełniające wręby ościeżnicy oraz ramy. Mają one za zadanie chronić pomieszczenia przed przedostawaniem się wilgoci i kurzu z otoczenia domu. Wspomagają też izolacyjność cieplną oraz akustyczną okna. Uszczelki wykonywane są z kauczuku syntetycznego (EPDM) lub termoplastycznego elastomeru (TPE).

Diabelska alternatywa

Co należy wybrać - urodę, czy wygodę? Przed takim dylematem staje inwestor, który musi wybrać pomiędzy pięknym, niczym nieograniczonym widokiem, a praktycznymi zaletami okna, czyli wygodą jego użytkowania. Jeśli jesteśmy zwolennikami okien przypominających obrazy, a więc pozbawionych podziałów, musimy pamiętać, że otwarcie nawet niewielkiego okna jednoskrzydłowego np. o szerokości 100 cm jest bardziej kłopotliwe i wymaga więcej miejsca, niż manipulowanie dwoma skrzydłami szerokości 50 cm. Konstrukcję dużych okien dwuskrzydłowych warto wzmocnić za pomocą pionowego słupka pośrodku otworu okiennego lub poprzeczek, nazywanych też Ślemieniami. Pozbawione jakichkolwiek podziałów wysokie okno od podłogi po sufit będzie doskonałe do podziwiania widoków, ale zupełnie niepraktyczne jako ewentualne wyjście do ogrodu. Zdecydowanie wygodniejszym rozwiązaniem okaże się podzielenie dużego przeszklenia na mniejsze segmenty. Dobrze sprawdzają się w takich miejscach przesuwne drzwi tarasowe . Są wprawdzie droższe, ale znacznie łatwiejsze i bezpieczniejsze w użytkowaniu, niż skrzydła rozwierane. Wśród okien fasadowych najwygodniejsze w obsłudze są te wyposażone w mechanizm rozwieralno-uchylny. Ich skrzydło można bowiem otworzyć na bok lub tylko uchylić w górnej części. Bardzo praktyczne, choć na razie niezbyt popularne, są okna wyposażone w zawiasy nożycowe. Rozwiązanie takie umożliwia rozwarcie skrzydła z jednoczesnym przesunięciem go wzdłuż ościeżnicy. Ułatwia to chociażby umycie szyby zewnętrznej.

Cechą okna połaciowego, montowanego w dachu, musi być przede wszystkim łatwa dostępność . Uchwyt otwierający mocowany jest w nich przeważnie w górnej krawędzi ramy, dlatego też nie powinna ona znajdować się wyżej niż 190 cm od podłogi. Taki usytuowanie gwarantuje ponadto, że przez okno dachowe będzie można zobaczyć coś więcej niż błękit nieba. Większość okien połaciowych wyposażona jest w zawiasy obrotowe, dzięki którym skrzydło obraca się wokół poziomej osi w połowie lub 2/3 wysokości okna. Spotyka się ponadto: mechanizm obrotowo-klapowy (można skrzydło obrócić lub odchylić do góry), a także okna przesuwne oraz otwierane na bok (tzw. wyłazy dachowe).

Na specjalne zamówienie

Nietypowe kształty i wymiary - okna oryginalne są obecnie łatwo dostępne (obok okrągłych, półokrągłych, trójkątnych, łukowych czy wielo-bocznych możemy zamówić niemal każdy nieregularny kształt ramy), ale niestety dosyć kosztowne. W takich przypadkach cena ustalana jest zwykle indywidualnie i uzależniona od sposobu wykonania okna (gięcie, klejenie z segmentów itp.). Jeśli do nietypowych kształtów okien doda się jeszcze specjalne szklenie oraz bogate wyposażenie dodatkowe, można spodziewać się rachunku, którego wartość będzie równa nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych. Przy tego rodzaju zamówieniach trzeba się również uzbroić w cierpliwość. Zwykle na ich wyprodukowanie trzeba czekać minimum kilka tygodni. Zarówno cenę, jak i czas oczekiwania warto poznać wcześniej, aby uniknąć przykrych niespodzianek oraz bałaganu organizacyjnego na budowie. Wśród okien dachowych królują standardowe profile prostokątne, ale można także zamówić bardzo efektowne okna kolankowe, a nawet balkoniki.

Okna o zwiększonej izolacyjności termicznej wiele firm oferuje obecnie w standardzie. Są to profile wypełnione szybami zespolonymi ze szkła niskoemisyjnego thermofloatz napyloną powłoką tlenków metali szlachetnych. Szkło takie odbija promieniowanie cieplne z wnętrza pomieszczeń i ogranicza jego ucieczkę nawet o 30%. W hermetycznie zamkniętej przestrzeni międzyszybowej znajduje się suche powietrze lub gaz szlachetny (argon, ksenon).

Ochrona przed hałasem. Najlepszą dźwiękoszczelność (ok. 52 dB) zapewnia tzw. zestaw ciężki, który składa się z podwójnej tafli zespolonej od wewnątrz, a potrójnej - od zewnątrz. W takich oknach odległość między szybami zwiększa się do 20 mm. Odległość taka w połączeniu z ciężarem zestawu szyb wymaga wzmocnionej konstrukcji w postaci solidniejszej ramy i zawiasów. Za wzmocnienia te trzeba oczywiście dodatkowo zapłacić.

Ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem (istotną szczególnie w przypadku dużych przeszkleń od południa i zachodu) zapewniają szyby absorpcyjne antisol. Wykonane są one ze szkła barwionego, pochłaniającego część energii promieniowania słonecznego. Przed przegrzaniem pomieszczeń chronią także okna wypełnione szkłem refleksyjnym, które jest barwione podobnie jak szyba absorpcyjna, a dodatkowo powleczone cienką warstwą tlenku metalu (z zewnątrz okna wyglądają jak lustra). Zastosowanie szyb przeciwsłonecznych zwiększa wydatki na okna o ok. 20%.

Okna antywłamaniowe to ramy wyposażone w okucia przeciwwyważeniowe (ryglujące), wypełnione szybami zespolonymi. Zewnętrzną szybę tworzą dwie tafle szkła (gr. 3-4 mm) z wklejoną pomiędzy nie wzmacniającą folią PVB (wysoka wytrzymałości na rozerwanie). Okna antywłamaniowe, stosowane w budownictwie jednorodzinnym, oznaczane są klasą od P1A do P4A, w zależności od liczby warstw folii. Przyjmuje się przy tym, że szyby klasy P3A i P4A stanowią odpowiednik kraty z prętów stalowych o średnicy 10 mm i oczkach wielkości 150 mm. Taka zapora jest już naprawdę trudna do sforsowania. Oprze się nawet kilkudziesięciu uderzeniom parokilogramowego młota. Warto jednak zadbać, aby tak „odporna na złodzieja" zapora została solidnie zakotwiona w murze. Niektórzy pomysłowi przestępcy mogą bowiem dojść do wniosku, że okno tego rodzaju łatwiej jest wyrwać lub wypchnąć niż rozbić.

Szyby samoczyszczące to inwestycja kosztowna (ok. 100 zł netto na 1 m2 okna), ale niezwykle wygodna. Pokrywająca szkło powłoka hydrofilna wywołuje reakcję, w efekcie której zanieczyszczenia ulegają rozkładowi pod wpływem promieniowania słonecznego. Brud jest następnie spłukiwany przez deszcz, a wyparowujące krople nie pozostawiają na szybach śladów.

Okna dekoracyjne wypełnione są szybami ornamentowymi lub barwionymi. To propozycja dla miłośników niebanalnego wystroju. Trzeba jednak pamiętać, że kolorowe szyby ograniczają dopływ dziennego światła. Z tego też względu najlepszym miejscem do ich zamontowania są doskonale nasłonecznione elewacje: zachodnia i południowa.

Szprosy to drobne listewki wprowadzające podziały skrzydła okiennego. W nowoczesnych oknach pełnią one funkcję wyłącznie ozdobną (w odróżnieniu od stosowanych dawniej, zespolonych z ramą okienną). Gęsto rozmieszczone szprosy, podobnie jak wzory na szkle, sprawiają, że okno przepuszcza nieco mniej światła. Drobne podziały zmieniają jednak wygląd i styl budynku na zdecydowanie bardziej tradycyjny. Szprosy w postaci cienkich drewnianych, drewnopochodnych lub plastikowych listewek nakleja się na powierzchnię szkła lub umieszcza pomiędzy szybami. Dostępne są również takie, które można przed myciem bez kłopotu zdemontować.

Montaż okna krok po kroku

Już na etapie stanu surowego trzeba sprawdzić prawidłowość wykonania ościeży (otworów okiennych) oraz betonowych nadproży. Późniejsze zmiany będą bardzo kłopotliwe. Należy wyrównać także boki otworu okiennego ze szczególnym uwzględnieniem wypoziomowania jego dolnej krawędzi, na której będzie się opierać okno. Otwór ościeży powinien być o 5-6 cm wyższy i szerszy od odpowiednich wymiarów zewnętrznych ościeżnic.

Przed wstawieniem okna trzeba koniecznie zdemontować ruchome skrzydła z przeszkleniami.

Do zewnętrznego obwodu ościeżnicy przykręca się kotwy. Należy je rozmieścić w odległości ok. 25 cm od narożników ramy (ościeżnicę można też mocować na dybie; wymaga to wiercenia otworów w jej bokach i ma zastosowanie głównie w przypadku ścian jednowarstwowych).

Wstawienie ościeżnicy w otwór. Należy ją oprzeć na drewnianych impregnowanych klockach nośnych (klocek taki musi znaleźć się pod każdym pionowym profilem!).

Operując klockami i podkładkami, należy dokładnie wypoziomować dolną krawędź ościeżnicy.

Zablokowanie ościeżnicy w pionie (w stosunku do płaszczyzny ściany) za pomocą klocka o odpowiednio dobranej grubości. Wciska się go w pobliżu górnego rogu ramy, pomiędzy profil a ścianę.

Unieruchomienie ramy za pomocą klinów wciśniętych w pobliżu narożników.

Kotwy, przytwierdzone wcześniej do ościeżnicy, przymocowuje się do muru. W tak zamontowaną ościeżnicę można już wstawić skrzydła okienne. Należy je zamknąć.

Szczelinę wokół ramy trzeba oczyścić z kurzu oraz lekko ją nawilżyć. Dzięki temu montażowa pianka poliuretanowa uzyska lepszą przyczepność.

Rozprowadzenie pianki równomiernie na całym obwodzie ramy. Wypełnia się nią ok. 1/3 głębokości szczeliny (po rozprężeniu pianka zajmie pozostałą wolną przestrzeń).

Po spęcznieniu i stwardnieniu pianki jej wystające fragmenty należy ściąć nożem równo z płaszczyzną okna.

Ościeże od wewnątrz najlepiej jest wykończyć za pomocą kawałków płyty gipsowo-kartonowej. Warto przy tym pozostawić ok. 2-milimetrową szczelinę na styku z ramą okna. Przestrzeń tę wypełnia się następnie masą silikonową lub akrylową. Podobną szczelinę trzeba również pozostawić po zewnętrznej stronie okna (pomiędzy ramą a tynkiem).

Żaluzje rolety markizy

Osłony przeciwsłoneczne w upalne dni chronią dom przed przegrzewaniem(tym samym pozwalają oszczędzać energię elektryczną, zużywaną przez klimatyzatory). Opuszczone na noc, zapobiegają wychładzaniu sie wnętrz zimą. Warto zainwestować w produkty z napędem elektrycznym - z uwagi na wygodę w ich obsługi. Trzeba jednak pamiętać o doprowadzeniu doń zasilania i przewodów sygnałowych (sterujących).

Osłony okienne dawkują światło słoneczne i zdobią okna, czasem razem z zasłonami czy firanami, które wtedy pełnią funkcje dekoracyjne. Gdy decydujemy się na wyraziste wzory i kolory, żaluzje i rolety mogą stanowić jedyny wystrój okien. Wybór odpowiednich osłon jest uzależniony od kształtu i wielkości okien oraz sposobu ich otwierania. Warto się zastanowić, jaki efekt chcemy uzyskać: czy żaluzje lub rolety mają być mało widoczne czy wprost przeciwnie - mają być dominującym akcentem w dekoracji pokoju czy kuchni. Warto też zastanowić się, jak bardzo chcemy się chronić przed promieniami słonecznymi i dobrać stosownie do tego materiał żaluzji i rolet: może na przykład okazać się, że od strony południowej i zachodniej potrzebujemy grubszych i ciemniejszych osłon, a od północnej i wschodniej delikatniejszych. A jeśli mamy sporo okien, to może warto pomyśleć o zakupie osłon sterowanych automatycznie, bo ręczna regulacja byłaby czasochłonna i męcząca. Jeśli dysponujemy tarasem, to wiosną i latem miło jest na nim odpoczywać. Warto wtedy osłonić go markizą i nie musi być to osłona całej jego powierzchni - wystarczy tylko części wypoczynkowej.

Żaluzje

Najbardziej popularne są żaluzje poziome. Zawdzięczają to swojej uniwersalności, a także niskiej cenie i szerokiej ofercie, w jakiej występują. Najczęściej kupowane są aluminiowe i z PVC, rzadziej drewniane, które są droższe. Ich listwy, inaczej lamelki mają zwykle 25 mm szerokości, ale można też dostać węższe - 16 mm. Są bardzo praktyczne: zaciągnięte, niemal całkowicie zaciemniają pokój, ale podniesione odsłaniają prawie całe okno. Żaluzje aluminiowe odbijają światło słoneczne, więc dobrze sprawdzają się w pokojach z oknami od południa oraz zachodu, a żaluzje plastikowe są niezbyt trwałe, gdyż pod wpływem wysokiej temperatury mają tendencję do odkształcania się i mniej skutecznie zacieniają. Najprostsze żaluzje są utrzymywane na oknie dzięki napiętym linkom. Do ich podciągania oraz ustawiania lamelek pod różnymi kątami służą pokrętła oraz wałki. Praktyczne i solidne są żaluzje w aluminiowych prowadnicach bocznych, które utrzymują je przy oknie niezależnie od jego pozycji. Warto wiedzieć, że do okien dachowych można kupić specjalne żaluzje, których lamele są z jednej strony pokryte powłoką thermostop. Gdy dokucza słońce, powłoka ta powinna być skierowana do wnętrza, zimą zaś, kiedy chcemy zatrzymać ciepło w pomieszczeniu - w stronę szyby. Żaluzje przeważnie mają kolor neutralny - biały lub stalowy. Aby więc ocieplić wnętrze, można je stosować razem z np. nowoczesnymi prostymi zasłonami. Są też żaluzje w krzykliwych kolorach np. czerwonym lub żółtym - mogą być atrakcją wizualną wnętrza.

Żaluzje drewniane są mniej popularne, ale bardzo eleganckie - nadają się np. do wnętrz o wystroju minimalistycznym, kolonialnym czy etno. Warto wiedzieć, że żaluzje drewniane są dosyć ciężkie, dlatego bardziej nadają się na małe okna. Regulacja jest tutaj podobna jak w żaluzjach aluminiowych - konstrukcja nośna bywa sznurkowa lub taśmowa. Lamelki mają szerokość zwykle 25,35 lub 50 mm. Te ostatnie najlepiej sprawdzają się przy dużych przeszkleniach. W każdym przypadku jest to jednak element dość masywny - grubość lamelek to min. 2 mm, co sprawia, że nawet ustawione pod kątem dobranym optymalnie do kąta padania promieni słonecznych, znacznie ograniczają naświetlenie pomieszczenia.

Montaż. Żaluzje montuje się do ramy okiennej, do ściany nad otworem okiennym lub do sufitu. Są również żaluzje naszybowe do okien połaciowych, montowane na prowadnicach, pozwalających na pracę lamelek przy odchyleniu pod każdym kątem. Do wszystkich typów można dodatkowo dokupić system sterowania elektrycznego. Warto pamiętać, że na żaluzjach poziomych osadza się kurz i warto je co jakiś czas przecierać.

Wertikale to inaczej żaluzje pionowe - szerokie pasy z tkanin poliestrowych, trewiry, włókna szklanego, PVC lub aluminium. Zatrzymują nawet 90% światła i nadają się niemal do wszystkich typów okien, również tych o nietypowych kształtach. Mogą być również mocowane pod skośnymi sufitami. Można za ich pomocą dzielić pomieszczenia. Jeszcze do niedawna stosowano je głównie w biurach i budynkach użyteczności publicznej, ale ze względu na rozmaitość tkanin używanych do ich wyrobu coraz częściej są wybierane do domów i mieszkań prywatnych. Lamele mają szerokość 6-13 cm. Ich dół jest trwale połączony łańcuszkiem kulkowym, dzięki czemu pomiędzy pasami jest zachowana stała odległość. Lamele można obracać wokół osi pionowej o kąt do 180°. Rozsuwa się je na boki, do środka - jednocześnie lub każdą część oddzielnie. Dostępne są też napędy elektryczne, sterowanie pilotem lub przełącznikiem.

Montaż. Wertikale najczęściej montuje się do sufitu, ale mogą być też mocowane do ścian na wysięgnikach o długości do 12 cm. Szynę, na której zaczepia się lamele żaluzji pionowych montuje się głównie pod sufitem w nadprożu lub na ścianie. Szyna ta spełnia te same funkcje, co karnisz w przypadku zasłonki lub firanki.

Rolety

Bardzo popularne ze względu na bogatą kolorystykę i dużą rozpiętość cenową. Są wytwarzane z tkanin - bawełnianych i poliestrowych oraz z mat słomianych, z drewnianych listewek lub kijków bambusowych. Można kupić również rolety ze specjalnie preparowanego papieru. Są dostępne w stonowanych i żywych kolorach, jednolite lub o różnych deseniach.

Podniesione nie zajmują dużo miejsca, dzięki czemu widoczne jest całe okno i wszystko to, co jest ustawione na parapecie. Opuszczając je na odpowiednią wysokość, łatwo regulujemy dopływ światła. Gdy mają pełnić funkcje dekoracyjne - wybierzmy materiał filtrujący światło w naturalnym kolorze i o wyraźnej fakturze, jaką ma np. surowy jedwab, len czy juta. Natomiast, gdy mają chronić przed nadmiarem słońca - lepsze będą materiały grubsze, ciemne, nie-przepuszczające światła.

Rolety zwijają się na kilka sposobów. Popularny jest system zwijający - materiał jest nawijany na górną rolkę za pomocą sznurka lub łańcuszka i często rolka jest ukryta w specjalnej kasecie. Rolety mogą być również zwijane w fałdy za pomocą linek przeciągniętych z tyłu rolety przez rzędy kółeczek - są to rolety marszczone.

Ciekawie wyglądają rolety rzymskie: tworzy się je, wszywając w poprzek zasłony, w regularnych odstępach, cienkie listewki lub pręty. Wzdłuż każdej listewki przyszywa się małe metalowe lub plastikowe kółeczka. Przy podciąganiu układają się w równe fałdy. Ich wygląd zależy od rodzaju materiału, z którego zostały wykonane. Mocuje się je do ściany lub sufitu.

Rolety podwiązywane nie mają linek, lecz są podtrzymywane od dołu paskami materiału. Aby odsłonić okno, trzeba zebrać tkaninę i podwiązać ją długimi trokami do górnego pręta.

Rolety dobrze się sprawdzają w oknach dachowych. Oprócz standardowych z bocznymi prowadnicami, mogą też być plisowane - ze specjalnego, mocnego, odpornego na zabrudzenia materiału. Od strony szyby mogą być pokryte powłoką thermostop, która zmniejsza ilość przenikającego ciepła nawet do 50%. Takie rolety można też zastosować w oknach o nietypowych kształtach - okrągłych, trójkątnych. Ich zaletą jest również mechanizm umożliwiający nie tylko podciągnięcie ich do góry, ale także oderwanie od górnej krawędzi okna, ściągnięcie w dół i utworzenie w oknie zazdrostki.

ROLETY ZEWNĘTRZNE

Chronią przed słońcem, pełnią funkcję termoizolacyjną, tłumią hałas i są dodatkowym zabezpieczeniem domu. Konstrukcję rolety zewnętrznej stanowi kaseta z wałem, na który nawija się roletę oraz płaszcz, czyli płaszczyzna z paneli, wykonana ze stali, aluminium, PVC lub drewna. Najpopularniejsze są aluminiowe, zbudowane z profili otwartych lub zamkniętych. Płaszcz rolety porusza się po przymocowanych do ościeża okiennego aluminiowych prowadnicach bocznych wyposażonych w uszczelki gumowe, które tłumią hałas powstający podczas poruszania roletą. Niewielkie rolety zewnętrzne z aluminium lub PVC na-wija się na wał ręcznie za pomocą paska lub linki. Większe rolety o powierzchni przekraczającej 3 m2 nawija się korbą; niektóre uruchamiane są mechanicznie silnikiem elektrycznym i do takich można zastosować napęd z pilotem do zdalnego sterowania. Do każdego napędu możliwe jest dokupienie sterowników, umożliwiających na przykład opuszczanie lub podnoszenie rolet pod nieobecność gospodarzy. Najlepsze sterowniki mierzą siłę wiatru, temperaturę zewnętrzną i wewnętrzną, nasłonecznienie i opady.

Montaż. Rolety zewnętrzne mogą być instalowane w kilku wariantach:

1.            Roleta zewnętrzna standardowa na mur - skrzynia roletowa wykonana z blachy aluminiowej montowana razem z aluminiowymi prowadnicami na mur wokół otworu okiennego lub we wnęce okiennej, ale wtedy może przysłaniać szybę.
2.            Roleta w skrzynce zespolonej z oknem - skrzynka wykonana z PCW, ocieplona w środku. Montowana, jako zestaw z oknem, poprawia termikę okna. Skrzynka może być w całości otynkowana tak, że jej nie widać z zewnątrz jak i od strony mieszkania.
3.            Roleta zewnętrzna podtynkowa - montowana przed ociepleniem budynku do muru lub okna. Wymaga specjalnej konstrukcji nadproża i ocieplenia, aby uniknąć mostka termicznego. Po otynkowaniu elewacji kaseta jest prawie niewidoczna.
4.            Rolety nadprożowe tzw. RKS - ich montaż jest wieloetapowy rozpoczynając od montażu skrzyni roletowej w trakcie murowania ścian pod nadprożem. Kaseta wykonana jest najczęściej ze styropianu, ale również, jako indywidualnie wykonywane ceramiczne nadproże. Kaseta jest w całości otynkowana i niewidoczna.

Markizy

Markizy wykorzystuje się zazwyczaj do osłony tarasu przed słońcem. Ich zaletą jest też to, że kiedy nie są potrzebne, można je złożyć. Zajmują wtedy niewiele miejsca i nie zacieniają. Wykonane są z impregnowanej tkaniny syntetycznej. Markiza nie musi zacieniać całego tarasu. Wystarczy, że zapewni cień powierzchni wypoczynkowej. Zanim wybierze się wielkość markizy, dobrze jest poobserwować pozycję słońca wobec domu i to, jak układa się cień na tarasie w różnych porach dnia. To pozwoli ustalić optymalną szerokość oraz wysięg markizy. Warto pamiętać, że wysięg zależy ściśle od jej kąta nachylenia. Najpopularniejsze rozmiary osłon mają szerokość od 3 do 7 m przy wysięgu 3,6.

Konstrukcja markiz to szkielet z pomalowanego proszkowo aluminium. Rozkłada się je i zwija za pomocą taśmy, korbki lub napędu elektrycznego. Poszycie nawijane jest na specjalny walec, który może być odsłonięty lub zakryty. Można kupić markizy ze specjalnymi sterownikami - wówczas będą się rozkładały i zwijały automatycznie o stałych porach lub reagowały na warunki atmosferyczne.

Są też markizy balkonowe: mają stałą, oparta na słupkach konstrukcję ze zwijanym poszyciem. Zwykle mocuje się je na dwóch wieszakach. Polecane są do osłaniania silnie nasłonecznionych okien, balkonów, loggii i małych tarasów.

Markizy koszowe mają półokrągły kształt i zwykle są zawieszane nad wejściem do lokali usługowych lub sklepów, ale dobrze wyglądają też nad wejściem do domu. Mogą być przytwierdzone na stałe lub składane. Ich poszycie wykonuje się z poliakrylu oraz z folii zbrojonej.

Montaż. Większość markiz jest przystosowanych do montażu zarówno do ściany jak i do sufitu lub do krokwi dachowych. Każdy sposób wymaga jednak zastosowania innych uchwytów, dlatego o tym, w jaki sposób markiza będzie zamocowana, powinno się poinformować sprzedawcę w momencie jej zakupu.

Montaż markiz w ścianach jedno- i trójwarstwowych polega na wywierceniu otworów, umieszczeniu w nich kołków, a następne przymocowaniu do nich metalowej belki markizy. Montaż w ścianie dwuwarstwowej wymaga wycięcia w miejscu markizy fragmentu ocieplenia, przymocowania drewnianych klocków dystansowych oraz przykrycia ich cienką warstwą ocieplenia. Na rozwiniętą markizę działają bardzo duże siły wynikające z ciężaru własnego oraz naporu wiatru. Dlatego też montaż markizy powinien wykonywać doświadczony specjalista.

Przesłony do okien dachowych

Rolety zewnętrzne do okien dachowych chronią przed nadmiarem ciepła, umożliwiają zaciemnienie wnętrza, stanowią ochronę przed hałasem z zewnątrz oraz zapewniają poczucie prywatności na poddaszu.

Rolety systemowe są to rolety zespolone z oknem. Skrzynka wykonana jest zazwyczaj z PVC i standardowo stosowana jest wkładka docieplająca w skrzynce, a lamele wykonane są z aluminium wypełnionego pianką poliuretanową.

Roletami można sterować za pomocą przełącznika lub pilota. Są też rolety wyposażone w sterownik i akumulator, który ładowany jest z baterii słonecznej umieszczonej na rolecie.

Rolety na prowadnicach, które kupuje się oddzielnie, są tańsze od systemowych.

Żaluzje zewnętrzne nie tylko osłaniają wnętrze przed słońcem, ale także izolują od hałasu, stanowią dodatkowe zabezpieczenie szyby i chronią przed włamaniem. Żaluzje zewnętrzne mogą całkowicie zaciemnić wnętrze. Zimą chronią dodatkowo przed ucieczką ciepła. Stanowią szczelną osłonę jedynie wtedy, gdy okno jest zamknięte. Kiedy jest uchylone, żaluzja zewnętrzna może być zasunięta tylko częściowo.

Markizy na okna połaciowe. Ich najważniejszą funkcją jest ochrona przed przegrzewaniem wnętrz, w zimie natomiast po-zostają zwinięte w kasecie i pozwalają ciepłu swobodnie przenikać do wnętrza. Wykonane są z wytrzymałego, odpornego na czynniki atmosferyczne tworzywa o strukturze tkaniny. Półprzezroczysta mocna siateczka odbija padające na dach pro-mienie słoneczne, nie dopuszczając do nagrzania szyby. Latem markiza taka chroni przed słońcem, nie zasłaniając widoku. Najlepsze rezultaty w redukcji temperatury można osiągnąć, instalując je od strony południowej lub południowo-zachodniej. Markizy sprawdzają się lepiej, gdy w ciągu dnia potrzebujemy zarówno światła dziennego, jak i ochrony przed ciepłem: w pokojach dziecięcych, gabinetach, gdy pracujemy w domu, salonach czy kuchniach.

Markizy na okna połaciowe są nieużywane w zimie, więc okno warto dodatkowo wyposażyć w rolety wewnętrzne lub żaluzje.

Nasłonecznienie a kierunki świata

Północ. Światło równomiernie rozproszone, nie daje kontrastowych cieni, wszystkie barwy wyglądają w nim naturalnie.

Zachód. Bardzo intensywne, silnie nagrzewające światło, zapewnia mocne i głębokie nasłonecznienie w godzinach popołudniowych

Wschód. Poranne światło pada pod małym kątem i nie grzeje zbyt intensywnie, dlatego pokój z oknami na wschód nie będzie przegrzany nawet w lecie. Już około południa promienie słoneczne tu nie docierają i w pomieszczeniu panować będzie przyjemny chłód.

Południe. Pokoje z oknami na południe są najdłużej nagrzewane przez słońce. Aby latem nie doprowadziło to do przegrzania pomieszczenia trzeba zastosować solidne osłony.

Drzwi do domu

Drzwi wejściowe mają dobrze chronić przed deszczem zimnem, hałasem i złodziejami. Powinny sie lekko otwierać i dobrze wyglądać. A żeby tak było niestety, nie mogą być zbyt tanie...

Po to, by dobrze wybrać drzwi, trzeba wiedzieć, jaka jest oferta rynkowa najważniejszych producentów. A oni mają naprawdę duży wybór. Cena drzwi zależy od wielu czynników i o ile czasami można zrezygnować z ozdobnych klamek lub oszkleń, nie warto tego robić kosztem materiałów czy okuć. Bo właśnie to wpływa na ich solidność, wygląd i trwałość, a także odporność na próby włamania, czyli nasze bezpieczeństwo.

Konstrukcja drzwi

Konstrukcję drzwi stanowi szkielet drewniany, metalowy lub z PVC, zwany potocznie ramą.

W drzwiach płytowych rama jest całkowicie osłonięta jednolitymi płytami z drewna litego, sklejki lub płyt MDF lub też z blachy ocynkowanej albo z włókna szklanego. Przestrzenie między szkieletem a płytą są wypełnione materiałem izolacyjnym, np. styropianem lub wełną mineralną.

Konstrukcja może być usztywniona blachą stalową lub aluminiową utrudniającą włamywaczom sforsowanie drzwi.

W drzwiach płycinowych rama jest widoczna, a w jej za-głębieniach zamocowane są płyciny:

- z drewna litego lub ze sklejki drewnianej lakierowanej lub malowanej farbami - w drzwiach o ramach drewnianych;
- ze specjalnych systemowych profili z twardego PVC -w drzwiach z PVC;
- z blachy stalowej grubości 1,5 lub 3 mm bądź z płyt PVC -w drzwiach o konstrukcji stalowej.
Uwaga! W drzwiach jednoskrzydłowych płyciny nie powinny być zbyt duże, bo wtedy drzwi łatwiej się paczą.

Materiały

Drewno. Na drzwi najczęściej używane jest drewno sosnowe lub świerkowe, czasem dębowe, a niekiedy gatunki egzotycznych: meranti, mahoń, tek lub palisander. Lepsze od drewna litego jest drewno klejone warstwowo, gdyż jest znacznie odporniejsze na wypaczanie. Pod okładzinami z drewna często umieszcza się blachę stalową. Powierzchnia skrzydeł może być gładka lub ozdobiona listwami albo kasetonami. Drzwi drewniane są zazwyczaj impregnowane i wykończone lakierem albo farbami akrylowymi.

PVC. Profile robi się z tworzywa sztucznego. Podobnie jak w oknach profile mają budowę komorową (muszą mieć minimum dwie komory) i są usztywniane wkładkami stalowymi lub aluminiowymi i wypełnione pianką poliuretanową. Skrzydło może być wypełnione płycinami z gładkich lub wytłaczanych paneli z PVC, blachy, płyt MDF lub szkła. Są rzadko wybierane do domów jednorodzinnych, a za to często stosowane w obiektach użyteczności publicznej - sklepach, biurach, halach.

Drzwi z PVC nie wymagają konserwacji, ale nie ma sposobu ich naprawiania, jeśli zostaną uszkodzone mechanicznie (np. przez głębokie zadrapanie powierzchni).

Stalowe. Drzwi stalowe mają szkielet z kształtowników stalowych, usztywniony prętami lub blachą profilowaną i wy-pełniony izolacją ze sztywnej pianki poliuretanowej, wełny mineralnej lub styropianu. Na okładziny zewnętrzne używa się gładkich lub wytłaczanych blach stalowych, laminowanych płyt wiórowych albo grubych płyt wiórowych z okleiną z naturalnego drewna lub z grubej sklejki wodoodpornej. Konstrukcję stalową mają najczęściej drzwi antywłamaniowe.

Drzwi antywłamaniowe

Są szczególnym rodzajem drzwi - o zwiększonej odporności na włamanie określanej jako klasa od 1 do 6 i chociaż tak naprawdę nie ma drzwi, których nie da się sforsować, to te o wzmocnionej konstrukcji przyjęło się nazywać antywłamaniowymi.

Jest 6 takich klas określanych na podstawie specjalistycznych badań wykonanych przez akredytowane laboratoria (Tabela: Klasy odporności na włamanie). Uwaga! O odporności na włamanie decyduje najsłabszy element, zatem nie jest ważne, że jeden z elementów ma najwyższą klasę. Odporność powinna dotyczyć całych drzwi, a nie tylko wybranych elementów, np. zamka.

W drzwiach antywłamaniowych zwiększoną wytrzymałość zapewnia najczęściej sztywna rama spawana z ocynkowanych kształtowników stalowych. Ruszt z elementów pionowych i poziomych powinien być z jednej albo dwóch stron pokryty blachą stalową grubości co najmniej 2 mm: jest to albo pojedynczy płat grubości 2 mm, albo dwa płaty po 1 mm. Zwykłe drzwi mogą mieć taką blachę w środku, ale nie mają kratowego rusztu. Przestrzenie między elementami ramy są wypełnione materiałem izolacyjnym - wełną mineralną lub pianką. Drzwi mogą być wykończone drewnem, okleiną drewnopochodną lub folią. W drzwiach antywłamaniowych najczęściej nie stosuje się przeszkleń, by nie osłabiać ich konstrukcji.

Uwaga! Zastosowanie drzwi antywłamaniowych ma sens wtedy, gdy okna, drzwi tarasowe i gospodarcze także mają podwyższoną klasę ochrony antywłamaniowej, bo złodziej zamiast forsować najtrudniejszą, wypróbowuje zwykle najłatwiejszą drogę do domu.

Drzwi antywłamaniowe kupujemy w komplecie z ościeżnicą. Nie powinno się kupować tych elementów oddzielnie ani też montować drzwi anty włamaniowych w sta-rej ościeżnicy. Jeśli tak zrobimy, drzwi utracą zwiększoną odporność na włamanie i choć mają dobrą konstrukcję i odporne zamki, złodziej będzie mógł je wyważyć. Ościeżnica musi być zamontowana przez specjalistów: zamocowana w ościeżu specjalnymi kotwami lub Izolacyjność cieplna - określana współczynnikiem U ilość ciepła przedostającego się przez 1 m2 drzwi. Im mniejsza wartość współczynnika U, tym lepiej: mniej ciepła będzie uchodzić z domu przez zamknięte drzwi. O izolacyjności drzwi decyduje m.in. warstwa ocieplenia, np. z wełny, styropianu lub pianki poliuretanowej, oraz oczywiście ich szczelność. Zgodnie z obowiązującymi przepisami współczynnik U drzwi zewnętrznych nie powinien przekraczać 1,7 W/(m2K).

Izolacyjność akustyczna - określana współczynnikiem Rw - to liczba decybeli (dB), o jaką drzwi redukują hałas dobiegający z zewnątrz. Im większa wartość współczynnika Rw drzwi, tym lepsza jest ich izolacyjność akustyczna. Drzwi zewnętrzne mają najczęściej Rw = 30 dB. Uwaga! Nie wszyscy producenci podają współczynnik Rw drzwi (nie ma takiego obowiązku).

Nie ma tu powszechnie przyjętych reguł: każdy producent ustala standard według swego uznania. Czasami typowe drzwi zewnętrzne są sprzedawane z ościeżnicą, zamkami głównym i dodatkowym, klamkami, okuciami, mają listwy przeciwwyważeniowe, próg aluminiowy, uszczelki, łańcuch z szyldem i samozamykacz. Czasami za część z tych elementów trzeba dodatkowo zapłacić. Warto zatem dokładnie zapoznać się z ofertami producentów. Najczęściej cena jest adekwatna do oferty - im tańsze drzwi, tym mniej elementów w wyposażeniu standardowym. Do drzwi wejściowych nie nadają się klamki pokojowe ani żadne klamki ze śrubami widocznymi od strony zewnętrznej, bo takie bardzo łatwo zdemontować. A z odsłoniętą wkładką patentową wprawny złodziej upora się w kilka chwil. Klamki mogą być wykonane z aluminium, stali nierdzewnej lub z kutego żelaza.

Producenci oferują drzwi najczęściej z jednym albo dwoma zamkami: wpuszczonym w ramę zamkiem podklamkowym oraz zamkiem górnym. Znaczenie ma nie liczba, lecz jakość, a zwiększanie liczby zamków jest nawet niewskazane, bo nie zwiększa bezpieczeństwa, a osłabia konstrukcję. Trzy zamki można zamontować jedynie w drzwiach zwykłych, jeśli z jakiegoś powodu nie chcemy zastosować antywłamaniowych. Większa od dwóch liczba zamków może też utrudniać użytkowanie drzwi, bo to dodatkowy klucz w kieszeni i więcej czasu na zamykanie i otwieranie.

Jeśli zależy nam na zwiększonym bezpieczeństwie, wskazane jest zastosowanie zamków różnych producentów: będzie to dla włamywacza pewnym utrudnieniem.

Klas jest siedem - zależnie od odporności na włamanie -przewiercenie, włamanie z przecinakiem i ukręcenie; im klasa wyższa, tym lepsze zabezpieczenie.

Klasy 1-2 - najniższe (dawniej A) - oznaczają, że włamywacz sforsuje zamek w czasie około 1 minuty.
Klasy 3-4 - średnie (dawniej B) - na sforsowanie potrzeba włamywaczowi 3 minuty.
Klasy 5-7- najwyższe (dawniej C) - sforsowania takiego zamka trwa co najmniej 6 minut.

Zamki - a także wkładka, czyli cylinder, jeśli jest wymienna - powinny mieć atest wydawany przez laboratorium akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji.

Najczęściej są podane w projekcie budowlanym i lepiej ich nie zmieniać, bo łatwo wtedy o błędy. Aby do domu można było wnieść meble, wózek, a na co dzień - wygodnie wnosić torby z zakupami, drzwi powinny mieć wymiary:

- wysokość - 201-210 cm i taki jest standard, ale jeśli drzwi montuje się na etapie budowy, trzeba pamiętać o posadzce, czyli do podanego zakresu dodać 2-4 cm;
- szerokość - nie mniej niż 90 cm - im szerzej, tym wygodniej będzie się wchodzić do domu.

Podane wymiary dotyczą otworu z zamontowaną ościeżnicą - sam otwór przygotowany do wstawienia drzwi musi być szerszy o 12-15 cm i wyższy o 6-7 cm.

Przepisy nie określają, czy drzwi powinny otwierać się na zewnątrz czy do wewnątrz. W większości projektów znajdziemy jednak drzwi otwierane na zewnątrz - spływający po nich deszcz nie wnika do środka, w razie zagrożenia łatwiej je otworzyć, a ponadto nie zajmują miejsca w holu lub wiatrołapie. Zastosowanie takich drzwi wymaga tylko odpowiednio dużego podestu (ganku przed domem), na którym oprócz otwieranego skrzydła mieści się osoba wchodząca z bagażem (np. zakupami, walizką czy torbą podróżną), inaczej wejście do domu byłoby niewygodne. Nad drzwiami otwieranymi na zewnątrz powinien być daszek. Drzwi zewnętrzne otwierane do środka stosuje się niekiedy w okolicach o dużych opadach śniegu, na przykład w górach, gdzie czasem przez noc zamieć przysypuje wejście tak, że drzwi nie dałyby się otworzyć na zewnątrz.

Kupując klamkę sprawdź

- czy drzwi mają nieotwieraną klamkę od zewnątrz, co wprawdzie zabezpiecza przed otwieraniem drzwi przez osoby niepowołane, ale czasami może być uciążliwe w codziennym użytkowaniu - wystarczy, że wyjdziemy wyrzucić śmieci bez awaryjnego klucza (warto taki klucz mieć schowany w schowku na zewnątrz lub u zaprzyjaźnionych sąsiadów).

Klasy odporności na włamanie

Brama garażowa

Rodzaj bramy, którą będziemy montować w garażu, najlepiej wybrać już na etapie budowy domu. Do danego otworu i podjazdu da się bowiem dopasować określony typy produktów. Wbrew pozorom zakup nie jest zadaniem prostym. Brama powinna bowiem spełniać szereg wymagań. Poza komfortem i bezpieczeństwem użytkowania garażu, istotne jest też zminimalizowanie strat ciepła w tym pomieszczeniu, a także zabezpieczenie go przed włamaniem.

Bramy rozwierane, zwane też skrzydłowymi. Do niedawna najbardziej rozpowszechnione, obecnie powoli odchodzą w niepamięć. Mogą być dwu- lub jednoskrzydłowe, ale te ostatnie wybiera się bardzo rzadko, bo są najmniej funkcjonalne. Bramy rozwierane to wrota o konstrukcji złożonej z ościeżnicy z metalowych elementów oraz jednego lub dwóch skrzydeł osadzonych na zawiasach. Skrzydła mogą być wykonane z:

- profilowanej blachy stalowej (ocynkowanej lub powlekanej),
- paneli PVC,
- drewna: sosnowego, świerkowego lub dębowego (na taki materiał decydują się zazwyczaj właściciele tradycyjnych domów, do których nie pasują nowoczesne elementy). Bramy te najczęściej otwiera się ręcznie na zewnątrz garażu, czasami mechanicznie za pomocą siłownika.

Bramę skrzydłową można zamontować tylko wtedy, gdy ma się miejsce przed garażem. Otwarte skrzydła bramy muszą się bowiem mieścić w obrębie działki. Ale to nie jedyny mankament: zimą, by otworzyć skrzydła bramy, trzeba najpierw odgarnąć śnieg zalegający na podjeździe. Bramy skrzydłowe są proste w wykonaniu i łatwe w montażu. Ich zaletą jest niewysoka cena.

Bramy uchylne - płytowe. Otwiera się je do góry, ręcznie lub mechanicznie. Choć sprawiają wrażenie masywnych, są lekkie, a dzięki bocznym sprężynom równoważącym ciężar - łatwe w obsłudze. Skrzydło bramy uchylnej może mieć konstrukcję:

- ramową - wykonaną z drewna lub stali;
- płytową ze stali, usztywnioną płaskownikami stalowymi;

Płyta pokryta jest okładziną - z profilowanej, ocynkowanej blachy stalowej wykończonej poliestrem lub drewnem.

Na bocznych ścianach garażu lub w świetle otworu wjazdowego montuje się prowadnice stalowe, po których przesuwa się płytę bramy. W wielu modelach bram uchylnych prowadnice zakłada się także pod sufitem garażu. Aby brama otwierała się lekko, w górnych jej narożach montuje się teflonowe rolki.

Uwaga! Bramy uchylne wymagają drobnej konserwacji -raz na jakiś czas trzeba prowadnice posmarować smarem silikonowym w płynie. Nie należy do tego używać smaru stałego.

Podczas otwierania brama uchylna wsuwa się górną częścią do środka garażu, dolną zaś wysuwa się na zewnątrz. Taką bramę można zatem zastosować tylko wtedy, gdy podjazd jest odpowiednio długi, bo samochód trzeba zatrzymywać najmniej o 1-2 m przed nią.

Brama może być zamontowana dwojako:

- w otworze - wtedy odległość między górną krawędzią otworu a sufitem powinna wynieść co najmniej 7 cm;
- za otworem, we wnętrzu garażu - tu odległość między sufitem a krawędzią otworu powinna być większa niż 10 cm.
Segmentowe inaczej sekcyjne. Każda taka brama składa się z kilku elementów (sekcji) połączonych zawiasami. Aby do garażu nie przenikały wiatr i woda, między segmentami montuje się uszczelki. Segmenty wykonuje się z odpornej na korozję stali ocynkowanej, a ich poszycie -z blachy stalowej pokrytej:
- farbą proszkową;
- poliestrem;
- okleiną drewnopodobną.

W niektórych modelach poszycie wykonane jest z drewna lub z drewnianych listewek naklejonych na sklejkę. Są też takie, w których blaszana konstrukcja (i zarazem poszycie segmentów) wypełnione są pianką poliuretanową.

Bramy segmentowe produkuje się w odmianach otwieranych na dwa sposoby:

- sekcyjne górne - w górę; poziome segmenty, dzięki rolkom umieszczonym w prowadnicy, przesuwają się stopniowo w górę i chowają pod sufitem; prowadnicę stalową takiej bramy przymocowuje się do ścian garażu, a w dolnym segmencie umieszcza uszczelkę progową i specjalne szczeliny wentylacyjne; nadproże nad taką bramą powinno mieć co najmniej 7 cm szerokości, bowiem inaczej konstrukcja bramy może nie zmieścić się pod sufitem;
- boczne - w bok, składają się z pionowych segmentów, które nie chowają się pod sufitem, tylko przesuwają się po jednej ze ścian garażu, a zatem wymagają wzdłuż niej wolnej przestrzeni. Prowadnicę takiej bramy umieszcza się na nadprożu, na ścianie lub podłodze (w tym ostatnim wariancie trzeba ją regularnie oczyszczać z liści, piasku, kawałków lodu itp.). W tym przypadku wysokość nadproża nie ma znaczenia.

Bramy segmentowe są bardzo funkcjonalne i nie zajmują miejsca przed garażem. Montuje się je wewnątrz garażu - za otworem wjazdowym. Bramy te można zamontować w otworze o łukowym zakończeniu, a także w otworze o niestandardowych wymiarach, bo liczba segmentów może być zmienna - od trzech do sześciu.

Bramy te są szczelniejsze od bram uchylnych, dlatego zaleca się je do garaży ogrzewanych.

Roletowe, inaczej rolowane lub żaluzjowe. Brama taka zbudowana jest z wąskich, połączonych ze sobą, dwu-ściennych elementów, wykonanych z aluminium lub stali. Działa jak rolety okienne: po uruchomieniu silnika profile unoszą się i nawijają kolejno na specjalny wał umieszczony wewnątrz garażu lub na jego ścianie zewnętrznej w specjalnej kasecie, która chroni go przed wpływami atmosferycznymi. W bramach rolowanych odległość między stropem a nadprożem nie może być mniejsza niż 30 cm.
Zaletą tych bram jest duża funkcjonalność - nie zajmują miejsca przed garażem, łatwo się uruchamiają i prawie zawsze są wyposażone w fotokomórkę. Wadą - wysoka cena.

Od farby po kluczyk

Garaż buduje się zazwyczaj od frontu domu, co jest z jednej strony - najbardziej funkcjonalne, a z drugiej - kłopotliwe ze względu na to, że nie jest on atrakcyjnym elementem bryły budynku. Dlatego też jeśli stanowi jej część, dobrze, by był zaprojektowany w tej samej co dom stylistyce - łącznie z kolorem elewacji i detali. Takie same zasady dotyczą bram garażowych - najlepiej, aby były one nie tylko funkcjonalne, ale także estetyczne, bezpieczne i nowoczesne.

Kolor. Większość bram oferowana jest w kolorze białym i brązowym, za inne kolory trzeba dodatkowo zapłacić - najczęściej 20% ich całkowitej wartości. Warto jednak wydać więcej, by brama wtapiała się w tło elewacji lub pasowała do koloru okien, drzwi wejściowych czy dachu.

Przeszklenia. Można je montować we wszystkich typach bram garażowych. Oprócz szyb tradycyjnych na przeszklenia używa się szkła akrylowego i poliwęglanów. Jeśli montowane będą w bramach nieocieplanych, w których segmenty są jednościenne, najlepiej wybrać akrylowe, trzymilimetrowe szyby pojedyncze. Jeżeli brama jest ocieplana, okna powinny mieć podwójną szybę o grubości co najmniej 30 mm. Mogą to być małe okienka albo duże przeszklenia, które częściowo lub w całości zastępują wybrany segment bramy. Bez względu na to, na które rozwiązanie się zdecydujemy - mamy w czym wybierać. Okienka i oszklęnia dostępne są w różnych kształtach, wymiarach, kolorach i mogą mieć też wymyślną fakturę. U niektórych producentów można złożyć zamówienie na okienka wykonane według własnego projektu.

Napęd. Prawie każdą bramę garażową można wyposażyć w napęd: siłownik, który za pomocą silnika poruszać będzie skrzydło bramy oraz układ sterujący umożliwiający (nawet w 30 sekund) otwieranie bramy:

- przyciskiem zlokalizowanym obok wejścia;
- kluczykiem;
- zamkiem kodowym;
- pilotem.

Pilot jest najwygodniejszy, bo umożliwia wjeżdżanie do garażu bez wysiadania z samochodu, co docenimy zwłaszcza zimą czy o zmroku.

Uwaga! Należy zadbać o to, by dzieci nie bawiły się ani nie używały pilotów i nadajników. Akcesoria te należy przechowywać w miejscu niedostępnym i pozostającym poza wzrokiem najmłodszych. Jeżeli mamy napęd, warto też dokupić akumulator (UPS), który zasila bramę w chwili, gdy nagle za-braknie prądu.

Jeśli garaż nie ma oddzielnego wejścia, do klamki w bramie montuje się linkę stalową, która odłącza napęd, gdy zabraknie zasilania. Klamka powinna być wtedy zabezpieczona specjalną wkładką patentową. Najlepiej wybrać napęd wielofunkcyjny, który najpierw otworzy bramę wjazdową, następnie garażową, a na koniec zapali światło, które następnie automatycznie wyłączy po ustalonym przez nas czasie. Jeżeli już podczas planowania domu wiemy, że nasz garaż będzie wyposażony w napęd uruchamiający światło obok bramy, główne oświetlenie garażu warto zamontować w głębi pomieszczenia.

Zabezpieczenie. Brama garażowa może mieć system zabezpieczający przed przytrzaśnięciem: sprzęgło bezpieczeństwa, zamki i fotokomórki. Tak wyposażona brama zatrzymuje się automatycznie jeśli wykryje przeszkodę w polu swego działania bo fotokomórka natychmiast wyłącza napęd. System zabezpieczający może sygnalizować pulsującą lampą ostrzegawczą lub sygnałem dźwiękowym, że brama jest uruchomiona. Niektóre modele wyposażone są w mechanizm powodujący spowolnienie ruchu bramy tuż przed jej zamknięciem lub otwarciem.

Zestaw standardowy. Każda brama, bez względu na rodzaj, ma klamkę umożliwiającą ręczne otwieranie i zamykanie oraz zamek. Bramy mają sprężyny wspomagające ruch, równoważące ciężar skrzydła.

Konserwacja

Bram garażowych uchylnych i segmentowych powinna być wykonana raz do roku. Dotyczy to także bram otwieranych automatycznie z napędem. Konserwacja polega na sprawdzeniu: wyrównoważenia płyty bramy, w razie potrzeby dokonania korekty naciągu sprężyn; regulacji elementów blokujących bramę i rolek bieżnych; urządzeń zabezpieczających; ogólnego stanu technicznego bramy i napędu.

Wyposażenie bram

Oto urządzenia, które zawsze dokupuje się osobno:

- awaryjne otwieranie;
- napęd;
- zamek i klamka;
- kratka wentylacyjna;
- bramy w innym kolorze niż przewiduje pakiet (z tzw. palety RAL);
- przeszklenia;
- lampy z czujnikiem ruchu.

Ochrona przed włamaniem

Do garażu warto kupić bramę z zamkiem. Oprócz względnego spokoju zapewni to nam wymierną korzyść: obniżoną stawkę ubezpieczeniową garażu lub nawet domu. Zamek kupuje się razem z bramą. Dobrym zabezpieczeniem jest też zamek uruchamiany za pomocą pilota oraz napęd z blokadą dociskową, która podtrzymuje bramę w zamkniętej pozycji, gdy ktoś chce podważyć ją od dołu. W bramach rolowanych dodatkowym zabezpieczeniem może być blokada antywłamaniowa montowana na wale nawijającym. Uwaga! Złodzieje wypróbowują bardziej i mniej wyszukane sposoby dostania się do budynku, w tym przecinanie bramy garażowej lub wypychanie jej z prowadnic. Dlatego o bezpieczeństwie decyduje także solidność konstrukcji i montażu bramy. Jeśli obok bramy zamontowano drzwi prowadzące do garażu, należy zadbać o to, by i one były solidnie wykonane, z mocno zakotwioną w ścianie ościeżnicą oraz zamkiem ryglującym skrzydło w wielu punktach naraz.

Zanim zamówisz bramę, zmierz:

wysokość otworu wjazdowego (H);
szerokość otworu wjazdowego (B);
wysokość nad proza (h);
przestrzeń boczną - odległość między ścianą a otworem wjazdowym (b)
głębokość garażu z wolną przestrzenią pod sufitem (W).

©® GRUPA MEDIA INFORMACYJNE & ADAM NAWARA

Stolarka otworowa to elementy wyposażenia budynku pełniące ważne funkcje. Ich celem jest zapewnienie funkcjonalności w zakresie użytkowania, zapewnienie odpowiednich parametrów w zakresie termiki czy estetyki wykonania. Obecnie ten dział wyposażenia budynku to coraz bardziej innowacyjne rozwiązania, spełniające coraz bardziej rygorystyczne normy.

Wykonanie stolarki otworowej z poszczególnych materiałów wiąże się z uzyskanie określonych zalet i wad.

Prawidłowy montaż okien, jest dla ich sprawnego funkcjonowania, równie ważny jak właściwe wykonanie samego okna. Głównymi zaleceniami fachowców to montaż stolarki okiennej w nieotynkowanych ościeżach , po zakończeniu tynkowania ścian wewnętrznych i zewnętrznych. Przed tynkowaniem, zewnętrzne płaszczyzny stolarki należy osłonić, np. płytą pilśniową, folią polietylenową, papierem lub taśmą samoprzylepną.

Markizy, moskitiery, rolety, zaluzje stanowią element dekoracyjny oraz funkcjonalny. Mogą być doposażone w automatykę oraz system sterowania, podnoszącymi komfort użytkowania.

Okna połaciowe stanowią bardzo atrakcyjny element poddasza, którego funkcjonalność staje się coraz bardziej atrakcyjna. Ciekawie zaaranżowane pozwala podziwiać otoczenie z wysokiego punktu widokowego.

Zakup bramy garażowej można potraktować jako zakup jeden z wielu rzeczy mniej lub bardziej potrzebnych, lub jako poważną decyzję wymagająca zastanowienie. Jeśli uważasz, że jest to ważna decyzja to zapraszamy do przeczytania tego artykułu. Mamy nadzieję, że pozwoli on bardziej świadomie dokonać wyboru.

Wybór drzwi powinien uwzględniać potrzeby funkcjonalne w zakresie użytkowania, bezpieczeństwa czy wyglądu. Dobrze dobrane do wizerunku budynku podkreślają jego charakter.

Wybór drzwi powinien uwzględniać potrzeby funkcjonalne w zakresie użytkowania, bezpieczeństwa czy wyglądu. Dobrze dobrane do wizerunku budynku podkreślają jego charakter.

Elementy zabudowy wewnętrznej - ścianki działowe, drzwi,  wiatrołapy, okna w tym przesuwne i wahadłowe, automatyczne, itp. Powinny one zapewnić: estetyczny wygląd, duża swobodę sprzyjającą kreatywności i indywidualnym rozwiązaniom, dużą różnorodność w doborze kolorów (paleta RAL, powłoki anodowe, okleiny, wariant dwukolorowy), różnorodność w doborze materiału (aluminium, tworzywo sztuczne), jakość przebadaną dla całego systemu

W stolarce otworowej również występuje moda, trendy. Bądź na Bierzach. Relacje z targów, informacje branżowe. To wszystko znajdziesz na łamach Grupa Media Informacyjne.

Informator branżowy to informacje branżowe, największych producentów stolarki okiennej. Firm dostarczających produkty na potrzeby producentów stolarki otworowej. Znajdziesz tutaj najnowocześniejsze rozwiązania w zakresie opisywanej tematyki.

Budownictwo pasywne najprościej można określić jako standard, który zapewnienia bardzo dobre parametry izolacyjne i zastosowanie szeregu rozwiązań, mających na celu zminimalizowanie zużycia energii w trakcie eksploatacji. Spełnienie standardów budynku pasywnego wymaga również najnowszych rozwiązań w zakresie produkcji i montażu stolarki otworowej.

Parametry stolarki otworowej to zestaw danych określających jakość stolarki w zakresie trwałości, energooszczędności, dźwiękochłonności, bezpieczeństwa. Przed zakupem warto zebrać informacje na ten temat.

News

Wymieniając okna na szczelne, możemy nieświadomie uniemożliwić działanie wentylacji – likwidując w ten sposób otwory, przez które docierało do domu świeże powietrze. Bez nich nie może działać żaden wyciąg – ani powietrza ani spalin. By takiego problemu uniknąć, warto już na etapie zakupu stolarki otworowej zainteresować się tym problemem.

News

W zakresie stolarki otworowej funkcjonuje wiele aktów prawnych powiązanych z jej produkcją, handlem.

Zakup stolarki otworowej to zakup gotowego produktu opatrzonego wieloma fachowymi pojęciami. Warto je poznać prze zakupem.

Zakup dobrej stolarki okiennej zawsze powinien być połączony z profesjonalna usługa w zakresie montażu. To od niego zależy czy Nasz zakup spełni oczekiwania w zakresie energooszczędności.

W pierwszej kolejności wybieramy producenta stolarki otworowej, dalej podczas spotkania z handlowcem mamy wiele wyborów w zakresie systemów, czy wyposażenia danego systemu stolarki okiennej. Dotyczy to w szczególności rodzaju profilu, zespolenia szyb, okucia, itd.

Vademecum stolarki otworowej do pełna informacja z zakresu omawianej tematyki. Może ono stanowić źródło cennych informacji dla kupujących. Zapraszamy do zapoznania się z tymi informacjami Grupa Media Informacyjne.

Stolarka otworowa to elementy wyposażenia budynku pełniące ważne funkcje. Ich celem jest zapewnienie funkcjonalności w zakresie użytkowania, zapewnienie odpowiednich parametrów w zakresie termiki czy estetyki wykonania. Obecnie ten dział wyposażenia budynku to coraz bardziej innowacyjne rozwiązania, spełniające coraz bardziej rygorystyczne normy.